Bhagvad Geeta Adhyay-5

संन्यासं कर्मणां कृष्ण पुनर्योगं च शंससि
यच्छ्रेय एतयोरेकं तन्मे ब्रूहि सुनिश्चितम् -01

संन्यास: कर्मयोगश्च नि:श्रेयसकरावुभौ
तयोस्तु कर्मसंन्यासात्कर्मयोगो विशिष्यते -02

ज्ञेय: स नित्यसंन्यासी यो न द्वेष्टि न काङ्क्षति
निर्द्वन्द्वो हि महाबाहो सुखं बन्धात्प्रमुच्यते -03

सांख्ययोगौ पृथग्बाला: प्रवदन्ति न पण्डिता:
एकमप्यास्थित: सम्यगुभयोर्विन्दते फलम् -04

यत्सांख्यै: प्राप्यते स्थानं तद्योगैरपिगम्यते
एकं सांख्यं च योगं च य: पश्यति स पश्यति -05

संन्यासस्तु महाबाहो दु:खमाप्तुम
योगयुक्तो मुनिर्ब्रह्म न चिरेणाधिगच्छति -06

योगयुक्तो विशुद्धात्मा विजितात्मा जितेन्द्रिय:
सर्वभूतात्मभूतात्मा कुर्वन्नपि न लिप्यते -07

नैव किंचित् करोमीति युक्तो मन्येत तत्त्ववित्
पश्यञ्शृण्वन्स्पृशञ्जिघ्रतश्नन्गच्छन्स्वपञ्श्वसन् -08

प्रलपन्विसृजन्गृह्ळतुन्मिषतिमिषतपि
इन्द्रियाणीन्द्रियार्थेषु वर्तन्त इति धारयन् -09

ब्रह्मण्याधाय कर्माणिसङ्गं त्यक्त्वा करोति य:
लिप्यते न स पापेन पद्मपत्रमिवाम्भसा -10

कायेन मनसा बुद्धया केवलैरिन्द्रियैरपि
योगिन: कर्म कुर्वन्ति सङ्गं त्यक्त्वात्मशुद्धये -11

युक्त:कर्मफलं त्यक्त्वा शान्तिमाप्नोतिनैष्ठिकीम्
अयुक्त: कामकारेण फले सक्तो निबध्यते -12

सर्वकर्माणि मनसा संन्यस्यास्ते सुखं वशी
नवद्वारे पुरे देही नैव कुर्वन्न कारयन् -13

न कर्तृत्वं न कर्माणि लोकस्य सृजति प्रभु:
न कर्मफलसंयोगं स्वभावस्तु प्रवर्तते -14

नादत्ते कस्यचित्पापं न चैव सुकृतं विभु:
अज्ञानेनावृतं ज्ञानं तेन मुह्यन्ति जन्तव: -15

ज्ञानेन तु तदज्ञानं येषां नाशितमात्मन:
तेषामादित्यवज्ज्ञानं प्रकाशयति तत्परम् -16

तद् बुद्धयस्तदात्मानस्तन्निष्ठास्तत्परायणा:
गच्छन्त्यपुनरावृत्तिं ज्ञाननिर्धूतकल्मषा: -17

विद्याविनयसंपते ब्राह्मणे गवि हस्तिनि
शुनि चैव श्वपाके च पण्डिता: समदर्शिन: -18

इहैव तैर्जित: सर्गो येषां साम्ये स्थितं मन:
निर्दोषं हि समं ब्रह्म तस्माद्ब्रह्मणि ते स्थिता: -19

न प्रहृष्येत्प्राियं प्राप्य नोद्विजेत्प्राप्य चाप्रियम्
स्थिरबुद्धिरसंमूढो ब्रह्मविद्ब्रह्मणिस्थित: -20


बाह्यस्पर्शेष्वसक्तात्मा विन्दत्यात्मनि यत्सुखम्
स ब्रह्मयोगयुक्तात्मा सुखमक्षयमश्नुते -21

ये हि संस्पर्शजा भोगा दु:खयोनय एव ते
आद्यान्तवन्त: कौन्तेय न तेषु रमते बुध: -22


शक्नोतीहैव य: सोढुं प्राक्शरीरविमोक्षणात्
कामक्रोधोद्भवं वेगं स युक्त: स सुखी नर: -23

योऽन्त: सुखोऽन्तरारामस्तथान्तर्ज्योतिरेवय:
स योगी ब्रह्मनिर्वाणं ब्रह्मभूतोऽधिगच्छति -24

लभन्ते ब्रह्मनिर्वाणमृषय: क्षीणकल्मषा:
छिन्नद्वैधा यतात्मान: सर्वभूतहिते रता: -25

कामक्रोधवियुक्तानां यतीनां यतचेतसाम्
अभितो ब्रह्मनिर्वाणं वर्तते विदितात्मनाम् 26

स्पर्शान्कृत्वा बहिर्बाह्यांश्चक्षुश्वैवान्तरेभ्रुवो:
प्राणापानौ समौ कृत्वा नासाभ्यन्तरचारिणौ 27
यतेन्द्रियमनोबुद्धिर्मुनिर्मोक्षपरायण:
विगतेच्छाभयक्रोधो य: सदा मुक्त एव स: 28

भोक्तारं यज्ञतपसां सर्वलोकमहेश्वरम्
सुहृदं सर्वभूतानां ज्ञात्वा मां शान्तिमृच्छति 29